Kada se nađe bakterija u krvi, neki to mogu nazvati trovanje krvi, a neki septikemija ili sepsa. Sepsa je potencijalno životno opasno zdravstveno stanje koje je povezano sa infekcijom krvi.
Trovanje krvi je ne-medicinski izraz koji se obično odnosi na zdravstveno stanje poznato kao sepsa. Međutim, izraz “trovanje krvi” je pogrešan, jer je prisustvo bakterija u krvi problem, a ne otrov. Stoga, bakteremija ili infekcija krvi je stanje u kojem su bakterije napale krvotok.
Takođe, kada se osvrnemo na ovu osetljivu terminologiju, smatra se da su bakterije u krvi ili bakterijemija jedno, a sepsa drugo – tj. da je sepsa zapravo odgovor tela na prisustvo bakterija u krvi.
Za pacijente koji imaju: promenjen mentalni status, brzu stopu respiracije (> 22 udaha/minuti)
i nizak krvni pritisak (≤ 100 mm Hg sistolni) se smatra da imaju sepsu ili infekciju krvi.
Uzroci
Bakterije u krvi mogu biti izazvane komplikacijama iz drugog stanja ili mogu biti simptom drugog osnovnog problema. Bakterija ulazi u krv kroz ranu ili infekciju. Često se to dešava tokom medicinske ili stomatološke procedure.
Većina slučajeva sepse su posledica bakterijskih infekcija, neke su posledica gljivičnih infekcija, a vrlo mali broj njih dolazi zbog drugih uzroka infekcije ili agenata koji mogu uzrokovati sindrom sistemskog inflamatornog odgovora. Infektivni agensi, najčešće bakterije, počinju da inficiraju gotovo bilo koji organ sa bilo koje lokacije (stečene u zajednici ili stečene u bolnici) ili implantiranog uređaja (na primer, koža, pluća, gastrointestinalni trakt, hirurško mesto, intravenski kateter itd.).
Infektivni agensi ili njihovi toksini (ili oba) zatim se direktno ili indirektno šire u krvotok. To im omogućava da se šire na gotovo bilo koji drugi sistem organa.
Uobičajeni bakterijski uzroci sepse su gram-negativni bacili (npr. E. coli , P. aeruginosa, E. corrodens i Haemophilus influenzae kod novorođenčadi). Druge bakterije koje uzrokuju sepsu su S. aureus , Streptococcus species, Enterococcus species i Neisseria. Međutim, postoji veliki broj bakterijskih vrsta za koje je poznato da uzrokuju sepsu. Candida vrste su neke od najčešćih gljiva koje uzrokuju sepsu.
Bakterija u krvi simptomi
Kada je u pitanju bakterija u krvi kod odraslih – pacijent treba da ima dokazan ili sumnjiv izvor infekcije (najčešće bakterijske) i da ima najmanje dva od sledećih problema da se postavi dijagnoza sepse:
– Promenjeni mentalni status (na primer: izmenjena svesnost, mentalna konfuzija ili delirijum)
– Brza stopa respiracije (> 22 udaha/minuti)
– Nizak krvni pritisak (≤ 100 mm Hg sistolni).
Međutim, pacijenti mogu imati mnogo drugih znakova i simptoma koji se mogu javiti kod sepse, kao što su:
- ubrzan rad srca (tahikardija),
- groznica ,
- niska telesna temperatura (hipotermija),
- smanjen nivo ugljen-dioksida u krvi,
- drhtavica,
- vrtoglavica,
- umor,
- jeza,
- crvenilo lica,
- kratak dah,
- niska proizvodnja urina,
- promena boje kože,
- disfunkciju jednog ili više organa,
- šok i pospanost.
U većini slučajeva, prilično je lako utvrditi brzinu srčane frekvencije (broj pulsiranja u minuti), groznicu ili hipotermiju sa odgovarajućim uređajem, kao i brojanje udisaja u minuti, čak i kod kuće. Možda je teže dokazati izvor infekcije, ali ako osoba ima simptome infekcije, kao što je produktivni kašalj, disurija, tegobe ili rana sa gnojem, lako se sumnja da osoba sa infekcijom može imati sepsu. Međutim, određivanje broja belih krvnih ćelija, nivoa ugljen-dioksida u krvi i acidoze (nizak pH krvi) obično se vrši u laboratoriji. U većini slučajeva, definitivnu dijagnozu sepse postavlja lekar u vezi sa laboratorijskim testovima.
Stariji pacijenti imaju slične simptome kod onih koji su navedeni za odrasle, ali prvi očigledni simptomi su često konfuzija uz drhtavicu, slabost, moguće brže disanje i izgled kože.
Bakterija u krvi kod dece i bakterija u krvi kod beba
Bebe i deca takođe mogu razviti slične simptome kao kod odraslih, ali najčešći simptomi su groznica i smanjenje izlaza urina. Deca mogu pokazivati znake letargije i smanjiti mentalno stanje koje odgovara starosnoj dobi. Sumnja se na novorođenačku sepsu (sepsis neonatorum) kod novorođenčadi do 28 dana ako je rektalna temperatura viša od 38 C. Ostali znaci i simptomi za neonatalnu sepsu uključuju groznicu kod majke (moguća puerperalna sepsa zbog infekcije u njenom reproduktivnom traktu) u vreme porođaja, zamućena ili amniotska tečnost neprijatnog mirisa, abnormalni vitalni znaci, napadi i povraćanje u mlazu.
Neki autori smatraju da su crvene linije ili crvene pruge na koži znaci sepse. Međutim, ove pruge su posledica lokalnih inflamatornih promena u lokalnim krvnim sudovima ili limfnim sudovima (limfangitis). Crvene linije ili pruge su zabrinjavajuće jer obično ukazuju na širenje infekcije koja može dovesti do sepse.
Septični šok je stanje u kojem velika infekcija izaziva opasan pad sistolnog krvnog pritiska (hipotenzija). Dodatni simptomi koji mogu pratiti nizak krvni pritisak povezan sa septičkim šokom mogu uključiti: hladne i blede ekstremitete, vrtoglavicu ili slabost, nizak ili odsutan izlaz urina, kratkotrajni udah, brz rad srca, promene u ponašanju i nisku ili visoku telesnu temperaturu.
Streptokoka u krvi
Streptokoke su bakterije koje se obično nalaze u crevima i donjim delovima digestivnog sistema. Međutim, kada se nađe streptokoka u krvi, naročito kod novorođenčadi, starijih osoba i ljudi sa hroničnim bolestima (kao što je dijabetes) – može da nastane ozbiljan zdravstveni problem. Sepsa može da se razvije kod ljudi koji su se zarazili streptokokom grupe B, što je retko kod zdravih odraslih osoba.
Novorođenčad je u najvećem riziku za razvoj sepse i ozbiljnih komplikacija bakterije u krvi. Streptokoka u krvi je jedan od glavnih uzroka za meningitis i sepsu u prvoj nedelji života kod novorođenčadi.
Novorođenče obično ”pokupi” ovu bakteriju prilikom prolaska kroz porođajni kanal.
Ostale vrste bakterija u krvi
Kao što je već navedeno, uobičajeni bakterijski uzroci sepse su gram-negativni bacili (npr. E. coli, P. aeruginosa, E. corrodens i Haemophilus influenzae kod novorođenčadi). Druge bakterije koje uzrokuju sepsu su S. aureus , Streptococcus species, Enterococcus species i Neisseria.
Neki sojevi bakterije Escherichia coli, poznate i kao E. coli, su odgovorni za trovanje hranom kada ulaze u crevni trakt. Kada ova bakterija uđe u krvotok, može uništiti crvene krvne ćelije i uzrokovati anemiju, komu i čak smrt.
Stafilokokne bakterije, takođe nazvane stafilokoke, brzo se razmnožavaju i mogu dovesti do teških infekcija. Kada stafilokoke uđu u krvotok, one mogu izazvati zapaljenje, otok, formiranje gnoja i povišen krvni pritisak. Mogu da nastupe koma i smrt ako se zaražena osoba ne leči.
Dijagnoza
Bakterije u krvi se obično dijagnostikuju vršenjem krvne kulture. Ostali testovi su usmereni na identifikaciju porekla infekcije i mogu uključivati urinokulturu, kulturu tečnosti iz rane i spinalne tečnosti, rendgen, CT skener, ultrazvuk i magnetnu rezonancu.
Lečenje
Pacijentu će verovatno biti dat kiseonik, bilo cevčicom koja se postavlja u blizini nosa ili kroz prozirnu plastičnu masku.
U zavisnosti od rezultata testova, lekar može prepisati lekove. Ovi lekovi mogu uključivati antibiotike date intravenozno (dati direktno u venu). U početku, antibiotici mogu biti oni koji ubijaju mnogo različitih bakterija, jer tačna vrsta infekcije pacijenta nije poznata. Kada rezultati krvne kulture pokažu identitet bakterije, lekar može izabrati različiti antibiotik koji ubija specifični organizam odgovoran za infekciju.
Lekar može takođe prepisati intravenozni slani rastvor i lekove za povećanje krvnog pritiska ako je on previše nizak.
Pacijent sa sepsom će verovatno biti hospitalizovan, bar dok ne budu poznati rezultati krvne kulture. Ako je pacijent veoma bolestan i sa niskim krvnim pritiskom, lekar može primiti pacijenta u jedinicu intenzivne nege i može se konsultovati sa specijalističkim lekarima kako bi pomogao u upravljanju bolesti.
Ako rezultati pokažu infekciju u stomaku, možda je neophodno dreniranje infekcije postavljanjem tubusa ili operacijom.
Istraživanje u cilju otkrivanja novih tretmana za sepsu je propalo tokom poslednjih 20-30 godina. Za mnoge lekove za koje se smatralo da su korisni je pokazano da nemaju koristi u kliničkim ispitivanjima. Međutim, naučnici i dalje rade na otkrivanju lekova koji će modifikovati agresivni imunološki odgovor tela na mikrobe, što dovodi do sepse. U zavisnosti od bolnice gde pacijent primi lečenje, možda postoje različiti protokoli za tretiranje sepse.
Da li je sepsa zarazna?
U zavisnosti od toga gde je infekcija započela i koji je organizam koji izaziva sepsu, pacijent može biti zarazan (na primer: ako je infekcija započela u plućima ili sa određenim oblicima moždanih infekcija).
Autor teksta Dr. Nada Krivokapic
