Definicija Hočkinove bolesti
Hodžkinova (ili Hočkinova) bolest ili Hočkinov limfom je vrsta karcinoma limfnih žlezda, koje su deo imunog sistema.
Šta je Hodgkinov limfom ?
Hočkinovog limfom je abnormalno brzo razmnožavanje i širenje ćelija kroz limfni sistem. Kako bolest napreduje, uništava sposobnost organizma da se izbori sa bilo kojom vrstom infekcije.
Ovaj rak limfnih žlezda se smatra najopasnijim karcinomom.Kad se simptomi primete na vreme dosta se povećavaju šanse za potpuni oporavak i prognoza je bolja.
Hodgkinov limfom – uzroci
Još uvek nema preciznog odgovora na pitanje šta je uzrok Hodžginovog limfoma. Ispitivanja su pokazala da Hodginov limfom obično nastaje kada u ćelijama zaduženim za borbu protiv infekcija, poznatim i kao B ćelije, nastane mutacija DNK. Ova mutacija dovodi do toga da se ćelije mnogo brže razmnožavaju i nastave da žive, a zdrave ćelije počnu naglo da odumiru.
Mutacija ćelija rezultira prevelikim i nepravilnim B ćelijama, koje mogu rasti i nakupljati se u limfnom sistemu. Ove mutirane ćelije mogu da „preplave“ zdrave ćelije i tada se javljaju simptomi Hodginovog limfoma.
Hodgkinov limfom simptomi
Znaci i simptomi Hočkinovog limfoma obično podrazumevaju:
- Bezbolnu upalu limfnih čvorova u vratu, ispod pazuha i u preponama
- Hronični zamor i iscrpljenost
- Temperaturu
- Drhtavicu
- Napade znojenja tokom noći
- Poteškoće sa disanjem
- Slab apetit
- Svrab
- Neobjašnjiv i nagao gubitak težine
- Prejaka osetljivost na bolove koji se javljaju u limfnim čvorovima nakon konzumiranja alkohola
Simptomi Hodgkinovog limfoma često izgledaju kao kada dođe do uvećanja limfnih čvorova zbog infekcije.Simptomi sa kojima se većina obolelih javlja su uvećani limfni čvorovi na vratu koji su bezbolni.Karakteristično je da oni postaju bolni posle uzimanja alkohola.Ostali prepoznatljivi simptomi su povišena temperatura, noćno znojenje i mršavljenje mada mnogi na ovo ne obraćaju pažnju jer je u pitanju oko 10% telesne težine za 6 meseci.Uvećani limfni čvorovi su veoma česta pojava, posebno na vratu i potpuno su bezopasno stanje.Karakterističan simptom kada je u pitanju Hodgkinov limfom je svrab koji se javlja istovremeno sa uvećanjem limfnih čvorova.
Hočkinov limfom – faze
Faze karcinoma nam govore da li je bolest lokalizovana u samo jednom delu tela ili se javila i u nekom drugom delu tela.
Neophodno je uraditi nekoliko testova kako bi se odredilo u kojoj fazi je hockinsova bolest. Tretman će zavisiti od rezultata tih nekoliko testova.
Prva faza nam ukazuje na to da Hodgkinov limfom trenutno pogađa samo jednu grupu limfnih čvorova. Drugim rečima, to znači da je bolest ograničena na samo jedan organ.
U drugoj fazi hodgkinova bolest pogađa dve ili više grupa limfnih čvorova. To znači da bolest trenutno pogađa jedan organ i dva ili više limfnih čvorova. Takođe, u ovoj fazi je limfom ograničen na deo tela oko dijafragme.
U trećoj fazi rak se širi na delove tela ispod i iznad dijafragme. Kancerogene ćelije se mogu proširiti i na neko drugo tkivo ili organ koji se nalazi u blizini limfnih čvorova koje je zahvatila bolest.
Četvrta faza je najuznapredovalija faza bolesti. To znači da su kancerogene ćelije zahvatile više od jednog organa i tkiva. U ovoj fazi Hodgkinov limfom zahvata više limfnih čvorova, ali i druge organe (npr. jetru, pluća ili kosti).
Pored označavanja faze bolesti, lekari koriste i slova A i B da se označe simptomi Hočkinovog limfoma. Slovo A znači da se kod pacijenta ne pokazuje značajni simptomi raka; slovo B znači da su kod pacijenta primećeni znaci i simptomi hockins bolesti, poput povišene temperature, neobjašnjivog i naglog gubitka kilograma i jakog noćnog znojenja.
Hodgkinov limfom prognoza i stopa izlečenja
Prognoza je uglavnom prilično dobra, stopa izlečenja kod Hočkinove bolesti je sasvim solidna. Hočkinova bolest se smatra jednim od najlakše izlečivih tipova karcinoma. Rana dijagnoza igra veoma važnu ulogu kod izlečenja pa je prognoza bolja ako se sa lečenjem počne u prvim fazama. U poređenju sa ostalim vrstama karcinoma, Hočkinov limfom je izlečiv i ako se otkrije u kasnijim fazama.
Prognoza je najbolja kod pacijenata kod kojih je lečenje započeto u prvoj ili drugoj fazi, stopa izlečenja je čak 90-95 procenata. Nedavna ispitivanja su pokazala da i ljudi kod kojih se Hodgkinova bolest otkrije u uznapredovaloj fazi imaju 90% šanse da će živeti još najmanje pet godina. Veći problem je to što je recidiv veoma čest i nije sasvim sigurno da li će se rak limfnih žlezda ponovo pojaviti.
Pacijenti koji žive petnaest ili više godina nakon terapija imaju veće šanse da umru zbog nečeg što uopšte nije povezano sa Hočkinovim limfomom.
Lečenje Hočkinovog limfoma
Način lečenja Hočkinovog limfoma zavisi od tipa i faze bolesti. Cilj terapija je uništavanje kancerogenih ćelija.
Hodgkinova bolest se leči metodama sličnim kao kod drugih vrsta raka.Za Hodgkinov limfom je hemoterapija neizbežna metoda.
Hemioterapija
Ovaj tretman lekovima se koristi kako bi se potpuno uništile kancerogene ćelije. Ovi lekovi lako „putuju“ kroz krvotok i uspešno stižu u sve delove tela.
Ova vrsta terapije se često kombinuje sa drugim terapijama, najčešće terapijom zračenjem. Terapija zračenjem najčešće ide nakon hemioterapije i obično se ovoj kombinaciji podvrgavaju pacijenti u ranijim fazama klasičnog tipa limfoma. U uznapredovalim fazama bolesti se često koristi i samo hemioterapija.
Neka najčešća neželjena dejstva hemioterapija su opadanje kose i mučnina. Mogu se javiti i druge komplikacije – oštećenje srca i problemi sa radom srca, oštećenje pluća, problemi sa plodnošću, a u nekim najtežim slučajevima i druge vrste karcinoma poput leukemije.
Radoterapija (terapija zračenjem)
Terapija zračenjem podrazumeva korišćenje jonizujućeg zračenja, odnosno zraka velike energije, za uništavanje kancerogenih ćelija. Tokom ove terapije pacijent se nalazi u blizini velike mašine. Snop zraka se usmerava na onaj deo tela gde ima kancerogenih ćelija. U slučaju limfoma, zrak se usmerava na kritične limfne čvorove i limfne čvorove za koje se sumnja da je i njih zahvatio kancer.
Neželjene nuspojave terapije zračenjem su opadanje kose i crvenilo kože. Mnogi ljudi koji su se podvrgavali radioterapiji su često osećali zamor i vrtoglavcu tokom terapije. Drugi ozbiljniji rizici uključuju srčane bolesti, poremećaje tiroidne žlezde, karcinom dojke, karcinom pluća i probleme sa plodnošću.
Transplantacija matičnih ćelija
Kod ovog tretmana je cilj da se koštana srž zameni zdravijim matičnim ćelijama, nakon kojih će se koštana srž obnoviti. Ovaj tretman se razmatra kao opcija ako se ni nakon drugih načina lečenja kancerogene ćelije ne uklone u potpunosti.
Non Hodgkin limfom
Non Hodgkinov limfom uključuje sve druge limfome.Ovaj tip se mnogo češće javlja od Hodgkinovog. Javlja se uglavnom kod starijih ljudi, a učestalost mu raste s godinama starosti.Non Hodgkinov limfom obuhvata preko 30 različitih tipova.Kao i kad je u pitanju Hodgkinov limfom šanse za izečenje zavise od tip non-Hodgkinovog limfoma i od faze u kojoj je bolest otkrivena.
Histologija Hočkinovog limfoma
Tokom proteklih nekoliko godina se otkrilo mnogo toga vezano za biologiju i patologiju Hočkinove bolesti.
U klasičnim tekstovima obično nailazimo na podelu Hočkinovog limfoma na dva podtipa: nodularnu limfocitnu predominaciju Hočkinovog limfoma i na klasičan Hočkinov limfom.
Ipak, neka nedavna istraživanja su pokazala da klasičan Hodgkinov limfom nije samostalna bolest. Mešovita celularnost i limfocitna deplecija su podtipovi koji su deo biološkog kontinuuma. Nodularni podtip ima različitu epidemiologiju, kliničku sliku i histologiju.
Nodularna skleroza Hočkinove bolesti se, sa svojim medijastinalnim svojstvima najčešće viđa kod primarnog medijastinalnog limfoma B ćelija. Sada stručnjaci mnogo bolje razumeju granične slučajeve klasičnih limfoma B ćelija.
Histološka slika kod Hočkinove bolesti je kombinacija ćelija. Maligne ćelije su Rid Sternbergove ćeelije. Rid-Sternbergove ćelije sadrže dva jedra i reč je o velikim ćelijama koje se jasno vide pod mikroskopom. U pozadini slike uzorka se obično vide različite kombinacije limfocita, histiocita, plazma ćelija i granulocita. Koliko ovih ćelija bi trebalo da bude reaktivno je još uvek predmet diskusije, ali se svi histolozi slažu da bi za potvrdu dijagnoze Hočkinovog limfoma u uzorku moralo da bude Rid-Sternbergovih ćelija i njihovih različitih podtipova.
CD markeri
Klasteri diferencijacije ili CD markeri su protokoli koji se koriste za identifikaciju i ispitivanje prisustva molekula na površini belih krvnih zrnaca. Ti molekuli deluju na ralličite načine, ali obično služe kao receptori.
Neki CD proteini nisu vezani za signalizaciju, već imaju neke druge funkcije (npr. adheziju). Za sada je identifikovano oko 250 takvih proteina.
Hodgkinov limfom poznat je i kao hodgkinova bolest, hočkins bolest i hočkinov limfom.
