Ukupan broj trombocita (PLT), odnosno krvnih pločica u krvi je sastavni deo analize kompletne krvne slike (KKS).
Skraćenica PLT izvedena je iz engleskog naziva za krvne pločice (platelets), odnosno ćelije krvi koje su zadužene za njeno zgrušavanje. PLT test se obavlja radi utvrđivanja broja krvnih pločica u krvi.
Broj trombocita u jednom mikrolitru krvi može da se kreće u opsegu od 150.000 do 400.000.
Uloga krvnih pločica (trombocita)
Trombociti učestvuju u zgrušavanju krvi. To su ćelije krvi pločastog oblika (otuda i naziv), koje nastaju u koštanoj srži i polako se ispuštaju u krvotok. Na površini svake krvne pločice nalazi se protein, koji pomaže ćelijama da prianjaju jedna za drugu, kao i za zidove krvnih sudova. Ovakva priroda trombocita omogućava zgrušavanje krvi i prestanak krvarenja nakon povrede.
Ako je broj trombocita ispod 20.000 u mikrolitru krvi (smanjeni trombociti), krv ne može lako da se zgruša, što vodi do većeg gubitka krvi. Ekstremno smanjeni trombociti mogu da dovedu čak i do spontanog krvarenja, što može da bude situacija opasna po život.
S druge strane, ako je broj trombocita visok, oni mogu da se zalepe i formiraju grudvice (ili ugruške), što dovodi do začepljenja krvnog suda. U ovoj situaciji posledica može da bude i smrt usled tromboembolije (otkidanja dela tromba, odnosno embolusa, koji kroz krvotok dospeva u neki krvni sud, izaziva njegovo začepljenje i izaziva infarkt tkiva u kome se krvni sud nalazi).
Normalne vrednosti PLT kreću se u opsegu vrednosti od 150.000 do 450.000 po mikrolitru krvi.
Zašto se utvrđuje broj trombocita kad se radi krvna slika ?
Ukoliko pacijent pati od neobjašnjivog krvarenja, ili krvarenje čak i iz male rane ne prestaje, ili se na telu javljaju neobjašnjive modrice (podlivi), lekar može da traži PLT test.
- Rezultati PLT testa mogu da ukazuju na bolest koštane srži, kao što su rak koštane srži ili leukemija. Rastući broj ćelija raka može da dovede do istiskivanja ćelija koštane srži (trombocita), što dovodi do toga da je njihov broj mali.
- Smanjeni broj trombocita se sreće i kod pacijenata koji imaju hronični čir želuca koji krvari, kao i druge hronične probleme sa krvarenjem.
- Kada rezultati PLT testa pokažu da su smanjeni trombociti, to može da bude i pokazatelj nekih autoimunih poremećaja, kao što su idiopatska trombocitopenija ili lupus, kod kojih se takođe primećuju smanjeni trombociti, pošto imuni sistem organizma stvara antitela koja napadaju sopstvene organe.
- Kod pacijenata koji su podvrgnuti radioterapiji ili hemoterapiji takođe su sniženi trombociti, kao i osobe koje uzimaju lekove poput digoksina, sulfonamida, valijuma, nitroglicerina ili hinidina.
- Neke bubrežne bolesti takođe su razlog što su kod obolelih niski trombociti u krvi.
Procedura
Ovo je analiza krvi kao i svaka druga, koja podrazumeva uzimanje uzorka krvi iz vene na unutrašnjoj strani podlaktice i njegovo slanje na laboratorijsku analizu.
Krv služi kao sredstvo za prenos različiti supstanci kroz organizam. U ove supstance spadaju hranljive materije, otpadne materije i različiti hormoni i hemikalije. Sama krv se sastoji od gradivnih elemenata koji omogućavaju njeno normalno funkcionisanje.
Medicinska istraživanja su dovela do boljeg razumevanja različitih uobičajenih opsega vrednosti koje ovi elementi ili supstance moraju da imaju pa je krvna slika često pouzdan pokazatelj raznih bolesti. Trombociti, ili krvne pločice (PLT) spadaju u te elemente krvi.
PLT test se koristi da bi se ustanovio broj trombocita u krvi.
Broj trombocita (PLT) je samo jedan deo kompletne krvne slike (KKS). Kompletan krvna slika spada u osnovne analize krvi koje se koriste u medicini. Ona daje osnovnu sliku o zdravlju neke osobe.
Normalni opseg, broj i rezultati PLT testa
Primarna funkcija trombocita povezana je sa zgrušavanjem krvi. Kada dođe do povrede, važno je da krv počne da se zgrušava. Na taj način se rana zatvara i sprečava dalje curenje krvi iz nje.
Osobe koje imaju niske PLT vrednosti (mali broj trombocita) mogu da pate od poremećaja krvarenja, kod kojih i najsićušnija rana za posledicu ima veliki gubitak krvi.
U ekstremnim slučajevima nizak PLT u krvi pokazuje da te osobe mogu da imaju spontana krvarenja. U stvari, to je stanje kod koga mikroskopske posekotine mogu da počnu da krvare. U normalnim okolnostima, trombociti su takve građe da prianjaju jedan uz drugi i tako zatvaraju ranu. Do ovoga ne dolazi u slučaju abnormalno malog broja trombocita u krvi.
Slično tome, visok PLT u krvi ukazuje na to da postoji suviše trombocita u organizmu. Ovo može da dovede do situacije u kojoj se krv zgrušava čak i kada ne postoji potreba za tim. Ugrušci bi trebalo da se formiraju oko spoljašnjih ili unutrašnjih rana. Ponekad, do pojave rana dolazi usled infekcije koja je izazvala oštećenje ćelija organizma.
Prekomerno zgrušavanje je samo po sebi opasno stanje, pošto može da dovede do formiranja velikih ugrušaka (neki mogu da budu i 20 – 50 cm dugi). Kada se formira takav ugrušak, on povećava rizik od nastanka blokade krvnog suda.
Krvni ugrušci mogu da prekinu i dotok krvi u srce što za posledicu ima stanje opasno po srce (infarkt, angina pektoris, akutni koronarni sindrom itd.).
Utvrđivanje broja trombocita (PLT) sprovodi se na isti način kao i druge analize krvi. Uzorak krvi se uzima iz vene sa unutrašnje strane podlaktice. Potom se uzorak šalje u laboratoriju gde se analizira pomoću hemijskih agenasa, kao i pomoću mikroskopa.
Rezultate laboratorijske analize PLT bi nakon toga trebalo da pogleda vaš lekar da bi proverio opseg vrednosti koje se u njemu pojavljuju. Količina trombocita u uzorku krvi može da se koristi za utvrđivanje njihove koncentracije u organizmu.
Normalne vrednosti PLT kreću se u opsegu vrednosti od 150.000 do 450.000 po mikrolitru krvi.
Prema tome, utvrđivanje broja trombocita (PLT) je jedna od brojnih analiza krvi koje se rutinski obavljaju na uzorku krvi. Ispitivanje funkcionisanja i broja trombocita u krvi je korisno za određivanje uzroka nekog određenog oboljenja.
Zanimljivo je pomenuti da neke osobe imaju visoke vrednosti PLT, a nemaju zgrušavanje i mogu da pate od poremećaja krvarenja. Do ovoga dolazi kada su trombociti slabog kvaliteta i nisu po prirodi „lepljivi“, što bi trebalo da budu da bi prianjali jedan uz drugi. Ovo se javlja kod osoba koje pate od prekomerne proizvodnje trombocita, pa organizam ne može da obezbedi njihov dobar kvalitet.
