Ukoliko se karcinom grla otkrije na vreme, odgovarajućim lečenjem može se postići izlečenje ili bar zaustaviti rast i širenje tumora.
Tumor grla (larinksa) najčešća je maligna bolest u području glave i vrata, javlja se većinom kod muškaraca srednje dobi, mada od tumora grla mogu da obole i oni u dvadesetim i tridesetim godinama. Ipak, najugroženiji su pušači i osobe sklone konzumiranju alkohola.Tumor grla se razvija na delovima grla, počev od korena jezika pa dalje, preko resice i glasnih žica.
Uzroci i vrste tumora grla
Uzrok nastanka malignih tumora još nije pouzdano utvrđen, a to važi i za karcinom larinksa. Faktori rizika su pre svih pušenje i alkohol, ali i aerozagađenje, deficitarna ishrana, ranije preležane bolesti disajnih puteva, agensi kojima su izložene odredjene profesije.
Karcinomi grla dele se prema lokalizaciji na one koji nastaju iznad glasnih žica (supraglotisni), tumore koji se javljaju u području glasnih žica (glotisni) i maligne izrasline na mestu gde se spajaju grkljan i dušnik (subglotisne). U slučaju da se tumor širi izvan grkljana, najčešće zahvata limfne čvorove vrata, zadnji deo jezika ili druge delove grla i vrata, kao i pluća.
Tumor grla simptomi
Karcinomi koji nastaju iznad glasnih žica brzo se šire i rano metastaziraju. U početku daju nespecifične simptome, dok se kasnije javljaju simptomi promuklost, smetnje u disanju, otežano gutanje, bol u grlu i vratu, osećaj prisustva stranog tela, kašalj, krvav ispljuvak, zadah iz usta…
Najkarakterističniji simptom malignih tumra u predelu glasnih žica jeste uporna promuklost promenljivog intenziteta koja dovodi do gubitka glasa, dok su smetnje u disannju, krvav ispljuvak i kašalj znak da je bolest poodmakloj fazi.
Karcinomi na mestu spajanja grkljana i dušnika imaju varljive simptome. Tek sa rastom tumora nastaje prvi simptom – otežano disanje koje je, međutim, i signal da se bolest proširila. Smetnje u disanju pojačavaju se širenjem tumora i, posledično, suženjem dušnika. I početku se javljaju pri naporu da bi se kasnij manifestovale “šištavim disanjem” praćenim modrom bojom kože . Vremenom se bolesnik adaptira da relativno dobro diše kroz malu pukotinu.
Povezano> Kako prepoznati rak grla: 7 simptoma na koje treba obratiti pažnju
Kako se postavlja dijagnoza?
Dijagnoza raka grla postavlja se kliničkim, endoskopskim, radiografskim i histopatološkim ispitivanjima. Kako bi otkrio uzroke simptoma, lekar obavlja temeljan pregled: pažljivo pregleda vrat kako bi isključio postojanje kvrga, otoka i drugih promena. Takođe, pregleda i grkljan koristeći neku od sledećih metoda:
Indirektna laringoskopija – grlo se pregleda putem malog ogledala s dugom drškom kako bi se proverilo postoje li promenjena područja i ustanovilo da li glasne žice imaju normalnu pokretljivost.
Direktna laringoskopija – lekar stavlja laringoskop kroz pacijentov nos ili usta. Dok cev prolazi niz grlo, lekar dobija uvid u područja koja se ne mogu videti običnim ogledalom. Lokalna anestezija olakšava pregled i osećaj gušenja. Pacijentima se takođe može dati blag sedativ kako bi se opustili. Ukoliko lekar otkrije abnormalne promene, preporučuje se biopsija.
Biopsija je jedini način kojim se sa sigurnošću može ustanoviti postojanje karcinoma. Pre ovog postupka pacijent prima opštu anesteziju, a lekar uzima uzorke tkiva pomoću laringoskopa. Nakon toga, patolog pod mikroskopom proučava uzroke.
Dodatna ispitivanja – da bi se ustanovila veličina tumora i njegova eventualna proširenost, lekar obično naručuje dalje pretrage, poput RTG-a, CT-a i MRI-a (magnetna rezonanca).
Lečenje karcinoma grla
U lečenju karcinoma grla najčešće se primenjuju operativni zahvat i radioterapija ili njihova kombinacija. Hemoterapija se koristi kao pomoćna metoda, nikada kao primarna terapija. Terapijski rezultati karcinoma procenjuje se petogodišnjim preživljavanjem. Bolesnik koji je pet godina po završenom lečenju bez kliničkih manifestacija tumora, smatra se izlečenim. Prirodna evolucija nelečenih karcinoma grla dovodi bolesnika do smrti, najčešće godinu dana nakon pojave simptoma. Prognoza zavisi od mnogih činilaca poput lokalizacije i proširenosti, metastaza, histološke prirode, imunološkog statusa bolesnike, rane dijagnoze, vrsta terapije. Globalno uzev, karcinomi grla svih lokalizacija uspešno se leče, naročito hirurškom terapijom, zbog čega je veoma važna rana dijagnoza.
METODE LEČENJA TUMORA GRLA
Radioterapija
Radioterapija koristi visokoenergetsko zračenje u svrhu uništavanja ćelija raka, te zaustavljanja njihovog rasta. Zračenje je usmereno na tumor i područje oko njega. Kad god je to moguće, lekari preporučuju ovu vrstu lečenja, jer se tako uništava tumor, a ujedno se može sačuvati glas pacijenta.
Operacija TUMORA GRLA
Hirurški zahvat uobičajena je metoda lečenja kada tumor ne reaguje na radioterapiju ili ako se ponovo pojavi nakon zračenja. Vrsta operacije zavisi od veličine i tačne lokalizacije tumora. Ako je tumor na glasnim žicama vrlo mali, intervencija se može izvesti laserom, ali ukoliko mora da se odstrani čitav grkljan ili njegov deo, pribegava se totalnoj ili parcijalnoj laringektomiji.
Parcijalna laringektomija sprečava gubljenje glasa, a hirurg odstranjuje samo deo govornog aparata – jednu glasnu žicu, njen deo ili samo epiglotis.
Kada se radi o totalnoj laringektomiji, odstranjuje se čitav govorni aparat. Pacijent diše kroz stomu i mora da nauči da se sporazumeva sa okolinom na drugi način. Ukoliko lekar praCeni da je karcinom počeo da se širi, odstranjuju se limfni čvorovi u vratu kao i tkivo oko njih jer su to mesta koja su prva na udaru metastaza ove vrste karcinoma.
Hemoterapija
Citostatici su lekovi koji se koriste sa ciljem da se unište ćelije raka. Lekar može da odredi jedan medikament ili kombinaciju lekova.U pojedinim slučajevima hemoterapija se primenjuje kako bi se smanjio tumor pre radioterapije ili hirurškog zahvata, a koristi se i u slučaju širenja tumora. Ovi lekovi ubrizgavaju se injekcijom u krvotok, a najčešće se daju u ciklusima – terapijski periodi smenjuju se sa pauzama.