Uremija je opasna bolest koja dovodi do toga da se urea nakuplja u krvi. Urea je otpadni produkt metabolizma belančevina koji bubrezi obično uspešno filtriraju i izbacuju.
Uremija je simptom bubrežne insuficijencije, odnosno otkazivanja rada bubrega. Kada bubrezi ne mogu da filtriraju otpadne materije, može da dođe do toga da one uđu u krvotok.
U ovom članku ćemo se baviti delovanjem uremije i načinima njenog lečenja. Saznaćete više i o različitim simptomima i uzrocima uremije.
Šta je uremija?
Uremija je kovanica nastala od grčkih reči οὖρον (oûron – mokraća) i αἷμα (haîma – krv, a prevodi se kao „mokraća u krvi“.
Bubrezi deluju kao filteri organizma i oslobađaju ga otpadnih i potencijalno opasnih materija. Kada bubrezi ne funkcionišu dobro, otpadne materije mogu da se vrate u krv.
Uremija je neželjeno dejstvo bubrežne insuficijencije, stoga lečenje ovog stanja zahteva lečenje bubrega.
Pacijenti koji pate od uremije obično u krvi imaju belančevine, kreatin i druge supstance. Ovakva kontaminacija može da zahvati skoro svaki sistem organizma.
Brojni pacijenti sa uremijom imaju simptome. Međutim, osobe koje imaju hroničnu bolest bubrega, koja je i glavni faktor rizika za nastanak uremije, možda neće osećati simptome sve dok bolest znatno ne uznapreduje.
Uremija i azotemija
Azotemija je još jedno stanje koje nastaje usled poremećaja funkcije bubrega. Uremija i azotermija mogu da se jave istovremeno.
Dok je uremija nakupljanje uree u krvi, azotemija je nakupljanje azotnih nusprodukata u krvi zbog otkazivanja bubrega.
Lečenje
Uremija je stanje koje zahteva hitnu medicinsku intervenciju. Osobe sa uremijom se obično hospitalizuju. Uremija ne može da se leči u kućnim uslovima.
Lečenje je usmereno na osnovni uzrok uremije. Lekari mogu da prilagode lekove koje pacijent uzima zbog nekog autoimunog poremećaja ili da hirurški uklone prepreku, kao što je bubrežni kamenac. Od koristi mogu da budu i lekovi za krvni pritisak, kao i oni za kontrolu dijabetesa.
Većina pacijenata sa uremijom moraće da se podvrgne dijalizi. Za dijalizu se koriste aparati koji deluju kao „veštački bubreg“ i filtriraju krv.
Nekim pacijentima će biti neophodna transplantacija bubrega. Zamenom obolelog bubrega zdravim, mogu da se spreče budući problemi sa bubregom. Na transplantaciju se obično čeka godinama, a za to vreme pacijenti moraju da budu podvrgavani dijalizi.
Simptomi uremije
Simptomi uremije liče na one koji se javljaju kod hroničnih bolesti bubrega. Ova sličnost može da dovede do toga da pacijenti sa bolešću bubrega, a kod kojih je nastupilo otkazivanje njihovog rada, mogu da budu nesvesni prisustva uremije.
Osobe koje pate od bolesti bubrega moraju da se podvrgavaju redovnim analizama krvi i urinalizi, kako bi bili sigurni da njihovi bubrezi funkcionišu.
Važno je da napomenemo da simptomi uremije mogu da se razlikuju od osobe do osobe i da mogu da se menjaju, najpre se ublažavaju da bi se potom stanje opet pogoršalo.
Bolest bubrega je po život opasno stanje, zato bi osobe koje sumnjaju da imaju bolest bubrega ili uremiju, trebalo pravovremeno da se jave lekaru. Neki simptomi na koje bi trebalo obratiti pažnju spadaju:
- Grupa simptoma koji se zovu uremijska neuropatija, odnosno oštećenje nerva usled otkazivanja rada bubrega. Neuropatija može da izazove trnce, utrnulost ili osećaj elektriciteta u telu, naročito u šakama i stopalima.
- Malaksalost, iscrpljenost i konfuzija. Ovi simptomi imaju tendenciju pogoršanja tokom vremena i ne prolaze uprkos mirovanju ili poboljšanoj ishrani.
- Mučnina, povraćanje i gubitak apetita. Neke osobe gube na težini zbog ovih problema.
- Promene u rezultatima analize krvi. Često je prvi znak uremije prisustvo uree u krvi koje se pokazuje prilikom rutinske analize krvi.
- Osobe sa uremijom mogu da pokazuju i znake metaboličke acidoze, odnosno stanja kada organizam proizvodi previše kiseline.
- Povišeni krvni pritisak, odnosno hipertenzija.
- Oticanje, naročito oko stopala ili gležnjeva.
- Suva koža i svrab.
- Češće mokrenje zato što se bubrezi teže oslobađaju otpadnih materija.
Komplikacije
Ukoliko se ne leči, uremija može da dovede do otkazivanja rada bubrega. Kod nekih pacijenata sa uremijom javljaju se epi napadi, gubitak svesti, srčani udar i drugi po život opasni simptomi. Nekima će biti neophodna transplantacija bubrega.
Otkazivanje rada bubrega može da dovede do oštećenja drugih organa, stoga nelečena uremija može za posledicu da ima otkazivanje rada jetre ili srca.
Uzroci
Hronična bubrežna insuficijencija (HBI) može da bude uzrok otkazivanja rada bubrega, usled čega je otežano filtriranje otpadnih materija u bubrezima i prečišćavanje krvi.
Postoji nekoliko oboljenja koja izazivaju hroničnu bubrežnu insuficijenciju, ali dva najčešća su dijabetes i povišeni krvni pritisak.
Dijabetes izaziva opasno visok nivo šećera u krvi, usled čega može da dođe do oštećenja bubrega, krvnih sudova, srca i drugih organa.
Povišeni krvni pritisak može da ošteti krvne sudove u bubrezima, čineći ih slabima ili zadebljalima. Ovakvo oštećenje može da oteža funkcionisanje bubrega, a na kraju da dovede i do otkazivanja njihovog rada.
U druge uzroke koji mogu da dovedu do uremije, spadaju:
- Genetske bolesti bubrega, kao što je policistična bolest bubrega.
- Problemi sa oblikom ili strukturom bubrega, koji se obično javljaju još tokom razvoja ploda u materici.
- Autoimune bolesti, kao što je lupus.
- Grupa oboljenja sa zajedničkim nazivom glomerulonefritis, koja dovode do oštećenja bubrega i hronične upale, usled čega bubrezi otežano filtriraju ureu.
- Blokada prisutna u ili oko bubrega. Veliki bubrežni kamenci, tumori bubrega ili uvećana prostata, mogu da oštete bubrege.
- Hronične infekcije urinarnog trakta ili bubrega.
Faktori rizika
Hronična insuficijencija bubrega je glavni faktor rizika za nastanak uremije. U faktore koji mogu da povećaju rizik od pojave bolesti bubrega, spadaju:
- porodična istorija bolesti bubrega
- dijabetes
- povišeni krvni pritisak
- bolesti srca
Starije osobe su podložnije otkazivanju rada bubrega i uremiji od mlađih.
Osobe sa hroničnom bolešću bubrega koje se ne podvrgavaju dijalizi ili ne slede preporučena uputstva za lečenje, imaju veće šanse za otkazivanje rada bubrega i uremiju od drugih pacijenata.
Prevencija
Osobe koje imaju bolest bubrega mogu da spreče uremiju, ako slede plan lečenja koji im je preporučio lekar. Međutim, najbolja strategija za sprečavanje uremije, pre svega je sprečavanje otkazivanja rada bubrega.
Rizik od pojave povišenog krvnog pritiska i dijabetesa može da se smanji zdravim načinom života. Održavanje zdravog indeksa telesne mase (BMI), izbalansirana ishrana i fizička aktivnost mogu da budu od pomoći.
Prognoze i dugoročno dejstvo
Bolest bubrega uremija je hronična bolest koja može da dovede do brojnih potencijalno fatalnih zdravstvenih problema. Osobe kod kojih se javi uremija mogu da umru usled otkazivanja rada bubrega, naročito ako se ne leče.
Studija iz 1998. godine pratila je 139 osoba sa uremijom od kojih je, u periodu od pet godina umrlo njih 30%.
Osobe kojima je presađen bubreg, kao tretman za otkazivanje rada bubrega, imaju veće šanse za preživljavanje od onih koji se podvrgavaju dijalizi.
Kod nekih osoba uremija se javlja usled privremenih i izlečivih oboljenja, kao što su blokada bubrega ili uvećana prostata. Prognoze za takve pacijente zavise od toga da li su bubrezi trajno oštećeni, kao i da li je došlo i do oštećenja drugih organa usled uremije.
Zaključak
Uremija je potencijalno smrtonosno zdravstveno stanje koje obično ukazuje na hroničnu bolest.
Dugoročna stopa preživljavanja i kvalitet života zavise od faktora poput starosti, opšteg zdravstvenog stanja, kvaliteta lečenja i uzroka uremije.
Uz pravovremeno lečenje, pacijenti mogu da prežive uremiju. Međutim, niko ne bi smeo da odlaže traženje lekarske pomoći kod sumnje na uremiju, a lečenje bi trebalo da odredi lekar specijalista za bolesti bubrega.Autor teksta Dr. Dragan Petrovic
Izbori: (1) (2) (3) (4)
