Alopecija areata (ćelavost na pečate) – prirodni tretmani protiv opadanja kose
Alopecija areata (opadanje kose na pečate) pogađa 2% svetske populacije a javlja se i kod žena i kod muškaraca. I premda alopecija ne izaziva fizički bol i ne stvara osećaj bolesti, na psihu može da deluje razarajuće.Alopecija je autoimuna bolest koja uključuje i opadanje dlaka sa skalpa, lica i delova tela. Može da nastupi u bilo koje vreme i to bez upozorenja. Veoma često se pogrešno dijagnostikuje kao drugi oblici opadanja kose/dlaka, poput androgenetske alopecije (muški tip ćelavosti).
Međutim, kad se javi alopecija areata vaš imuni sistem napada dlačne folikule. Zbog toga plan lečenja mora da bude usmeren na autoimuni odgovor koji se javlja.
Alopecija totalis
Alopecija totalis je takođe autoimuna bolest koja izaziva totalno ispadanje dlaka, ali samo u predelu vlasišta (potpuna ćelavost).
Alopecija univerzalis
Alopecija univerzalis je najteži oblik alopecije koji izaziva potpuni gubitak dlaka na glavi ali i celom telu i kod žena i kod muškaraca.
Postoje konvencionalne metode za lečenje alopecije i kreme koje lekari prepisuju da bi pospešili ponovni rast dlaka. Međutim, većina njih ima neželjena dejstva i rezultat koji se svodi samo na privremeni ponovni rast kose/dlaka. Postoje i prirodni lekovi protiv opadanja kose koji jačaju imuni sistem, ublažavaju upalu i nadoknađuju nedostatak hranljivih materija usled koga stanje može da se pogorša.
Šta je alopecija areata i koji su najčešći simptomi ?
Alopecija areata je autoimuna bolest kod koje imuni sistem napada ćelije u dlačnom folikulu, dovodeći do opadanja kose. Reč alopecija na latinskom znači „ćelavost“. Areata znači „na pečate“. Tako da ovaj naziv savršeno opisuje ovu bolest koja se manifestuje kao mali pečati bez kose/dlaka na skalpu i drugim delovima lica i tela. Količina opalih dlaka kod osoba sa alopecijom areatom se razlikuje. Neki gube kosu na krugove na malim površinama veličine novčića, što je i najčešći slučaj. Kod drugih dolazi do masivnog ili potpunog opadanja kose/dlaka.
Najčešći simptomi alopecije su:
Opadanje kose – najčešće mesto sa koga dlake opadaju je glava. Ponekad pacijentima opadaju dlake i na drugim delovima tela, poput brade, obrva i trepavica. Studije pokazuju da je kod pacijenata kod kojih su se simptomi javili u mlađem dobu, gubitak kose/dlaka drastičniji. Ovo posebno važi za pacijente kod kojih je opadanje kose/dlaka počelo u prve dve decenije života.
Međutim, tok bolesti može da bude nepredvidiv. Kosa i dlake izrastaju spontano kod 80% pacijenata tokom prve godine. Ali iznenadan relaps (ponovna pojava) može da se javi bio kada. Alopecija areata podrazumeva opadanje kose na pečate, sa jednim ili više pečata veličine novčića na skalpu ili drugim površinama tela.
Alopecija areata može da preraste u druge dve vrste alopecija. Do ovoga dolazi kod približno 7% pacijenata sa alopecijom areatom. Ove dve vrste alopecija koje mogu da se razviju kod pacijenata su:
Alopecija totalis (potpuni gubitak kose) – oblik areatne alopecije kod koje kosa opada sa čitavog skalpa, kao i dlake sa obrva (javlja se u oko 5% svih slučajeva)
Alopecija univerzalis (potpuni gubitak dlaka) – oblik areatne alopecije kod koga dolazi do potpunog gubitka svih dlaka na skalpu, licu i telu, uključujući obrve, trepavice, ruke, noge i pubičnu regiju (javlja se u oko 5% svih slučajeva)
Promene na noktima – prema istraživanjima, javljaju se kod 10 – 38% pacijenata kod kojih postoji alopecija areata. Oblik promena je u skladu sa obimom gubitka kose/dlaka. U neke od najčešćih promena spadaju rupice na noktima (mala udubljenja na noktima ruku i nogu), hrapava površina noktiju (poput šmirgle) i vertikalne brazde ili linije koje se pružaju od osnove nokta pa do njegovog vrha.
Prvi simptomi alopecije areate se obično javlja kada je pacijent star između 20 i 40 godina. Mada simptomi ove bolesti mogu da se jave u bilo kojoj starosnoj grupi. Studije pokazuju da u 82 – 88% slučajeva, pacijent počinje da oseća simptome alopecije areate do 40. godine. 40% pacijenata dobija simptome do 20. godine. Ako se simptomi alopecije razviju u mlađem dobu (kod dece), postoji povećani doživotni rizik od rasprostranjenijeg oblika bolesti.
Osobe kod kojih se razvije alopecija areata su izložene i riziku od pojave anksioznosti ili depresije, bolesti štitne žlezde (uključujući Hašimotovu bolest), vitiliga, atopije (pojačani imuni odgovor na uobičajene alergene, što može da dovede do oboljenja poput astme i ekcema), lupusa, psorijaze, zapaljenskih bolesti creva, reumatoidnog artritisa i drugih autoimunih bolesti.
Studije pokazuju da je među pacijentima sa alopecijom areatom, 38 – 39% obolelih razvilo znakove depresije, a 39 – 62% opšti anksiozni poremećaj. Ovi psihijatrijski poremećaji mogu da se pojave pre ili nakon što počnu da se javljaju simptomi alopecije areate. Kod oko polovine slučajeva nastaju nakon što se pojave simptomi. Osim toga, istraživanja pokazuju da se stresni događaji javljaju pre početka manifestacije simptoma kod oko10% odraslih i 10 – 80% dece sa ovom bolešću.
Alopecija areata uzrok
Kad se razvije alopecija areata, bela krvna zrnca – koja bi trebalo da štite organizam od spoljnjih napadača poput virusa ili bakterija – napadaju ćelije dlačnih folikula koje se normalno brzo razvijaju. Posledica ovog delovanja je da dlačni folikuli postaju manji i usporavaju proizvodnju kose.
Naučnici veruju da kombinacija gena može da predisponira neku osobu za alopeciju areata. Međutim, za razliku od nekih genetskih bolesti, malo je verovatno da dete nasleđuje sve gene koji su potrebni da ga predisponiraju za autoimunu bolest. Prema sistematičnoj recenziji koja je objavljena u Kliničkoj, kozmetičkoj i istraživačkoj dermatologiji, za koju su istraživači prikupili podatke iz svih studija objavljenih na engleskom jeziku u periodu od 51 godine, a u kojima je proučavana alopecija areata, od 0 – 8,6% pacijenata sa alopecijom areatom je prijavilo slučaj ove bolesti u porodici.
Studije u kojima su učestvovali identični (jednojajčani) blizanci, ukazuju da faktori životne sredine takođe imaju ulogu u pojavi alopecije areata. Studija koja je objavljena u Žurnalu američke akademije za dermatologiju, procenjivala je 11 parova identičnih blizanaca i 3 para fraternalnih (dvojajčanih) blizanaca da bi utvrdila stopu konkordancije (podudarnosti) alopecije areata. Istraživači su otkrili da je kod identičnih blizanaca stopa konkordancije iznosila 55% i 0% kod fraternalnih blizanaca. Ovo otkriće podržava hipotezu o genetskoj komponenti kao uzroku alopecije areata. Međutim, kako stopa konkordancije nije 100%, onda i okidači iz životne sredine moraju da imaju ulogu u razvoju bolesti. U neke od faktora okruženja koji mogu da utiču na nastanak alopecije areata, spadaju virusne infekcije, psihološki stres i trauma.
Naučnici veruju da faktori okruženja perpetuiraju zapaljenski odgovor koji utiče na dlačne folikule i pojačava reakciju imunog sistema organizma. Ova interakcija pokreće procese koji dovode do opadanja kose/dlaka. Da objasnimo – naučnici ukazuju na sezonski ciklus bolesti i povećanje broja relapsa početkom proleća, kada se javlja veći broj virusnih infekcija. Istraživači ukazuju i da su osobe koje imaju člana porodice koji boluje od neke druge autoimune bolesti, poput reumatoidnog artritisa, dijabetesa tipa 1, lupusa, Adisonove bolesti ili bolesti štitne žlezde, izloženi većem riziku od razvoja alopecije areata.
Alopecija areata lečenje
Konvencionalne metode lečenja
Za alopeciju areata ne postoji lek. Kosa i dlake same počinju ponovo da rastu. Lečenje alopecije je usmereno na ubrzanje rasta kose i sprečavanje remisije. U neke od najčešćih konvencionalnih lekova za alopeciju areata spadaju:
- Kortikosteroidi – Lekar ubrizgava topično, lokalno ili sistemski kortikosteroide da bi ublažio upalu i pospešio rast kose/dlaka. Dermatolozi obično koriste injekcije kortikosteroida za lečenje alopecije areate. Ova procedura mora da se ponavlja na svakih 4 do 6 nedelja. Ovaj metod lečenja ne sprečava nove epizode opadanja kose/dlaka. Služi samo da pospeši rast kose/dlaka na ogoljenim površinama. Jedno od neželjenih dejstava kortikosteroida je i to da može da ostavi udubljenja, ili depresije, na koži nakon lečenja. U druga neželjena dejstva spadaju uznemiren želudac, svetlija boja kože na mestu ubrizgavanja injekcije, bol na mestu ubrizgavanja i upala na mestu ubrizgavanja.
- Minoksidil – koga ima i u popularnim preparatima protiv opadanja kose, je lek za rast kose koji se pacijentima daje kao pomoć pri ponovnom rastu kose. Nanosi se topično, i kod dece i kod odraslih, utrljavanjem na ogoljena mesta, bilo na skalpu, licu ili telu. Terapija minoksidilom se obično kombinuje sa još jednom vrstom medikamenta. Samostalno delovanje nije dovoljno delotvorno u slučaju masivnog gubitka kose/dlaka.
- Antralin – Antralin se koristi radi promene imune funkcije kože. Nanosi se topično, sa vremenom delovanja od 20 – 60 minuta, a potom ispira. Antralin krema se koristi za pospešivanje rasta kose/dlaka na ogoljenim površinama. Međutim, može da izazove iritaciju kože i dovede do privremene smeđe diskoloracije kože.
- Difenilciklopropenon – Difenilciklopropenon se topično nanosi na ogoljene površine sa ciljem da stimuliše imuni sistem. U suštini, on izaziva blagu alergijsku reakciju, pa se stoga bela krvna zrnca upućuju na mesta bez kose/dlaka. Namera je da se ona bore protiv upale na zahvaćenom mestu i da stimulišu dlačne folikule da počnu da proizvode kosu. Ova vrsta imunoterapije se koristi za lečenje teških oblika alopecije areate, uključujući i alopeciju totalis i alopeciju univerzalis.
- Imunosupresivi – Imunosupresivi, poput metotreksata i ciklosporina blokiraju imuni odgovor koji dovodi do opadanja kose/dlaka. Studija iz 2014. godine je procenjivala delotvornost metotreksata na alopeciju areatu, a istraživači su otkrili da je ponovni rast kose veći od 50%, zabeležen kod 67% pacijenata. U neka neželjena dejstva usled uzimanja imunosupresiva poput metotreksata, spadaju mučnina, dijareja, rane, bledilo kože i zamor.
9 prirodnih lekova za alopeciju areatu
Probiotici
Potpuno je tačno da digestivni trakt kontroliše imuni sistem. Zato su probiotici korisni kod lečenja brojnih autoimunih oboljenja, a tu spada i alopecija areata. Istraživači sa Instituta za tehnologiju u Masačusetsu (MIT), otkrili su da je davanje probiotičkih bakterija ostarelim miševima dovelo do korisnih promena pokrovnog sistema (integumentnog sistema). Rezultat je bio zdraviji i mlađi izgled dlaka i kože. Probiotički suplementi mogu da se koriste za poboljšanje imunog sistema, tako da organizam ne reaguje preterano na opažene pretnje i ne izaziva upalu. Trebalo bi i svakodnevno da jedete probiotičke namirnice poput kefira, kombuhe, fermentisanog povrća, jogurta i jabukovog sirćeta.
Cink
Cink može da deluje kao prirodni lek za alopeciju areatu jer jača imuni sistem i popravlja zdravlje creva, što je od vitalnog značaja za normalni imuni odgovor. Osim toga, cink je vitalni mineral za važne funkcionalne aktivnosti dlačnih folikula. Studija iz 2016. godine koja je objavljena u Međunarodnom žurnalu dermatologije, otkrila je da je niži nivo cinka u krvnom serumu uobičajen kod pacijenata kod kojih je aktivana alopecija areata, a da je nivo cinka bio najniži kod pacijenata sa teškim oblicima ove bolesti. Istraživači su ukazali da suplementi cinka imaju terapeutsku korist, posebno za pacijente sa nedostatkom cinka. Od koristi je i konzumiranje namirnica bogatih cinkom poput semena bundeve, govedine sa pašnjaka, jagnjetine, leblebija, jogurta i spanaća.
Kvercetin
Kvercetin je vrsta flavonoidnog antioksidanta koji je poznat po sposobnosti da ublažava upalu i popravlja štetu koju su naneli slobodni radikali. Ima jako delovanje na imunitet i deluje na snižavanje, ili sprečavanje, zapaljenskih reakcija. Iz tog razloga se često koristi za lečenje simptoma povezanih sa autoimunim poremećajima. Studija iz 2012. godine, sprovedena na miševima, otkrila je da je kvercetin bio delotvoran za stimulisanje ponovnog rasta kose, za razliku od placebo injekcija. Naučnici veruju da je to posledica antiinflamatornih svojstava kvercetina.
Suplementi kvercetina i kreme mogu da se nabave u prodavnicama zdrave hrane. Vodite računa da kupujete proizvode pouzdanog proizvođača. Pročitajte spisak sastojaka da biste se uverili da je kvercetin glavni sastojak. Primetićete da postoje brojne formule koje sadrže i bromelain. To je još jedan antiinflamatorni enzim koji se koristi za stišavanje imunog odgovora.
Ginseng
Ginseng je popularan biljni lek koji sadrži različita farmakološka jedinjenja. Deluje tako što ublažava upalu i jača imunu funkciju. Ovakvo dejstvo pomaže organizmu da održava imunu homeostazu. Studija koja 2012. sprovedena na korejskom Univerzitetskom koledžu za medicinu, otkrila je da crveni ginseng služi kao delotvoran i prirodan lek za alopeciju areatu. Osobe koje već dobijaju kortikosteroide, mogu da ga koriste kao komplementarni lek. Postoje brojne vrste ginsenga koje su danas dostupne, uključujući ginseng u prahu, sušeni i u obliku tableta – kako od azijskog, tako i od američkog ginsenga.
Eterično ulje lavande
Među brojan korisna svojstva eteričnog ulja lavande, spada i sposobnost lečenja i zaštite kože. Deluje kao snažni antioksidant i ublažava upalu. Studija na miševima iz 2016. godine, otkrila je da je topična primena ulja lavande na ogoljenim mestima kod miševa, dovela do značajnog povećanja broja dlačnih folikula, u zavisnosti od dubine folikula i debljine sloja kože. Tretman sa uljem lavande je značajno smanjio broj belih krvnih zrnaca, za razliku od placebo grupe.
Jedna druga studija, sprovedena u Škotskoj, koristila je aromaterapiju za lečenje alopecije areate. Pacijenti u grupi na tretmanu su svakodnevno u skalp utrljavali eterična ulja lavande, ruzmarina, timijana i kedra, pomešana sa nosećim uljima jojobe i semena grožđa. Kontrolna grupa je koristila samo noseća ulja. 44% grupe na tretmanu pokazalo je poboljšanje, za razliku od kontrolne grupe kod koje je to bio slučaj sa samo 15% pacijenata. Stepen poboljšanja, posmatran na osnovu procene fotografskih snimaka, bio je značajan, čime je dokazano da ulje lavande i druga korisna eterična ulja, služe kao delotvorni prirodni lekovi za alopeciju areatu.
Eterično ulje ruzmarina
Eterično ulje ruzmarina se obično koristi radi povećanja gustine kose i njenog rasta. Deluje tako što povećava ćelijski metabolizam koji stimuliše rast kose/dlaka. Istraživanja pokazuju da topična primena ulja ruzmarina može da bude delotvorna kao i minoksidil, konvencionalni lek za alopeciju areatu. Eterično ulje ruzmarina može da se koristi i kao lek protiv peruti i suvog skalpa. Jednostavno nanesite 2 – 3 kapi ulja ruzmarina direktno na ogoljenu površinu, 2 puta dnevno.
Akupunktura
Akupunktura se koristi kao prirodna terapija za alopeciju areatu jer smanjuje broj T1 ćelija koje napadaju dlačne folikule i dovode do opadanja kose/dlaka. Osim toga, stimuliše i zagreva dlačne folikule, ublažava upalu i poboljšava cirkulaciju krvi u zahvaćenoj regiji. Akupunktura je delotvorna i protiv anksioznosti i depresije. Ova dva psihička stanja su veoma česta kod pacijenata kod kojih se pojavila alopecija areata.
Konzumiranje antiinflamatornih namirnica
Jedna od najvažnijih komponenti kod lečenja autoimunih bolesti je ishrana koja je lekovita i sadrži namirnice velike nutritivne gustine koje će delovati na ublažavanje upale i omogućiti organizmu da se brzo oporavi. Izbegavajte prerađene i zašećerene namirnice. Umesto toga jedite antiinflamatorne namirnice poput zelenolisnog povrća, cvekle, brokolija, borovnica, orašastih plodova, semenki, začina (naročito kurkuma i đumbir), divljeg lososa, supe od kostiju i kokosovog ulja. Ove namirnice sadrže antioksidante, važne minerale i esencijalne masne kiseline. Za pacijente sa alopecijom areatom je uobičajeno da pate od nedostatka hranljivih materija. Stoga ishrana mora da bude dobro izbalansirana i prepuna različitih boja, kao biste bili sigurni da dobijate sve vitamine i minerale koji su vam potrebni da biste se dobro osećali. Nivoe hranljivih materija možete da proverite i kod lekara. Nakon toga se pridržavajte tačnih mera da biste nadoknadili nedostatak.
Ublažavanje stresa
Da biste lečili tanjenje dlake i gubitak kose koje izaziva alopecija areata, veoma je važno da smanjite nivo stresa i omogućite organizmu da ozdravi da bi vam kosa brzo izrasla ponovo. Postoje brojne tehnike za oslobađanje od stresa koje će vam pomoći da poboljšate cirkulaciju krvi i pospešite rast kose/dlaka. Tu spadaju vežbe (poput joge), meditacija, vođenje dnevnika i boravak na otvorenom. Gubitak kose/dlaka može da bude emocionalno naporan jer je moguće da ćete se osećati nesigurno zbog svog izgleda. Okružite se prijateljima i članovima porodice koji će vam pružiti podršku tokom teških trenutaka. Povežite se i sa drugim ljudima koji takođe pate od problema sa kožom.
Mere opreza
Ovi prirodni lekovi za alopeciju areata su bezbedni kada se primenjuju topični i oralno. Međutim, ukoliko primetite neka štetna i neželjena dejstva, prestanite da koristite lekovite biljke, suplemente ili eterična ulja i obratite se za savet lekaru ili nutricionisti. Ako se borite sa psihološkim aspektima koje izaziva alopecija areata, poput anksioznosti, depresije ili nesigurnosti, potražite grupu za podršku ili terapeuta. Da bi vam bilo bolje, veoma je važno da svedete novo stresa na najmanju moguću meru.
Nekoliko reči na kraju
- Alopecija areata je autoimuna bolest kod koje imuni sistem napada ćelije dlačnih folikula i izaziva opadanje kose/dlaka.
- Najčešći simptomi alopecije areata su opadanje kose na krugove i promene na noktima, poput depresija na noktima, vertikalnih brazdi duž noktiju i hrapave teksture noktiju.
- Naučnici veruju da su za nastanak alopecije areate zaslužni geni i faktori životnog okruženja.
- Konvencionalne metode za lečenje alopecije areata podrazumevaju upotrebu kortikosteroida (obično u obliku injekcija), minoksidila, antralina, difenilciklopropenona i imunosupresiva.
- Postoje delotvorni prirodni načini za lečenje alopecije areata u koje spadaju probiotici i suplementi cinka, kvercetin, ginseng, eterična ulja lavande i ruzmarina, ublažavanje stresa, antiinflamatorna ishrana i akupunktura.
